چیزی که بیشترین ارتباطِ ما، در طول زندگی با آن است یعنی همه‌ی زندگی ما، خلاصه در آن می باشد؛ و بیشترین علاقه و وابستگی ما هم به آن است؛ و بیشترین صرف انرژی و توان ما در طول حیات برای آن است؛ و جالب اینکه همگی هم از بی‌وفایی و زودگذر بودن آن اطلاع داشته و دردسرهای آن را میدانیم؛ لیکن عاشقانه به دنبالش هستیم؛ و بزرگترین غمِ ما، در فقدان و نداشتن دارایی‌های آن است و بزرگترین شیرینی و لذت ما، وقتی است که چیزی، هرچند اندک، از دنیا نصیبمان شود؛ اگرچه زودگذر!
از نظر فرهنگ دینی ما، دنیا دو چهره دارد، یکی مذموم و دیگری ممدوح؛ و هرکدام از اینها بستگی به برداشت ما از دنیا دارد.
خداوند در قرآن کریم در آیات زیادی دنیا را معرفی می‌کند و پرده از چهره‌ی آن برمی‌دارد. در سوره‌ی کهف آیه‌ی ۴۵، خداوند می فرماید: «ای پیامبر! زندگی دنیا را برای آنان به آبی تشبیه کن که از آسمان فرو می‌فرستیم و به‌وسیله‌ی آن، گیاهان زمین (سرسبز می‌شود و) در هم فرو می‌رود اما بعد از مدتی می‌خشکد و بادها، آن را به هر سو پراکنده می‌کنند؛ و خداوند بر همه چیز تواناست.»
در جای دیگر میفرماید: دنیا، وسیله‌ی آزمایش است.
در سوره‌ی کهف آیه‌ی ۷ میفرماید: «ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم تا آنها را بیازماییم که کدامینشان بهتر عمل می‌کنند.»
در کنار آیات، روایات زیادی هم در معرفی دنیا داریم که هرکدام گوشه‌ای از دنیا را به ما معرفی می‌کنند؛ و وظیفه‌ی ما را در دنیا گوشزد می‌کنند؛ و البته سعادتمند کسی است که به این تذکرات توجه کند و در رابطه با دنیا، رفتاری عاقلانه در پیش بگیرد.
رسول اکرم(ص) فرمودند: «عاقل، به دنیا و اهل دنیا نگریست و دانست که دنیا، جز با زحمت به‌دست نمی‌آید و به آخرت نگریست و دانست آن هم جز با زحمت به دست نمی‌آید، پس با زحمت در جستجوی پاینده‌ترِ آن، برآمد.»
زیباترین چهره‌ی دنیا را امیرالمؤمنین (ع) نشان داده‌اند. در حدیثی گوهربار؛ که جای تأمل بسیار زیادی دارد؛ ایشان فرمودند:« دنیا، سرای راستی است برای کسی که آن را به راستی و درستی تلقی نماید، خانه‌ی ایمنی و سلامتی است برای کسی که آن را به درستی درک کند، جایگاهِ توانگری است برای کسی که از آن توشه بردارد، سرای موعظه است برای کسی که از آن پند بگیرد. سجده‌گاهِ دوستان خدا و نمازخانه‌ی فرشتگان الهی است، محلِ نزول وحی پروردگار و تجارت خانه‌ی دوستان حق است؛ در آن به کسب رحمتِ الهی پرداختند و سودی که نصیبشان گردید، بهشت جاودان است.»
امام حسین (ع) در سفر کربلا فرمودند: «اگرچه دنیا، زیبا و دوست داشتنی است و انسان را به سوی خودش می‌کشد اما خانه‌ی پاداش الهی، خانه‌ی آخرت، بسیار از دنیا بالاتر و عالی‌تر است.»
آری! دنیا، هر چقدر پرجاذبه و شیرین و دلفریب باشد، بزرگترین عیبش این است که دایمی نیست، موقت و کوتاه مدت است و هیچ عاقلی به حُکمِ عقل به چیزی که فانی است دل نمی‌بندد بلکه بهره‌ی خود را می‌گیرد و می‌گذرد.
نوشته‌اند خسرو پرویز ساسانی که در قدرت و سلطنت غرق بود، روزی با تکبّر و غرور فراوان به همسرش شیرین گفت: پادشاهی خوش است اگر دایم باشد. شیرین، پاسخِ عبرت آموزی به او داد و گفت: اگر دایم بود به تو نمی‌رسید.
عجیب است با اینکه همه‌ی اینها را میدانیم، عاشقانه دنیا را پرستش می‌کنیم و این علاقه و عشق ما به دنیا، بزرگترین وسیله‌ی به انحراف کشاندن ما از طریق شیطان است. یعنی ما خود، وسیله‌ای در اختیار ابلیس قرار می‌دهیم تا بتواند وجود ما را جولانگاه خود قرار دهد.
فرمودند: وقتی رسول اکرم(ص) به نبوت مبعوث شدند سپاه ابلیس، ترسان نزد ابلیس آمدند و اظهار نگرانی کردند. ابلیس گفت: نگران نباشید! آیا امت او به دنیا علاقه دارند؟ گفتند: آری. او گفت: پس غمی نداشته باشید، اگر آنها بت پرستی نکنند مهم نیست زیرا آنها را که دلبسته‌ی دنیا هستند همواره به سه کار، وادار می کنم:
اول، تحصیلِ مال از راه حرام؛ دوم، مصرف مال در راه حرام؛ سوم، نپرداختن حقوق واجب الهی.
این را بدانید که سرمنشأ تمام بدی‌ها و گمراهی‌ها، همین سه راه و سه دام است.
اما می‌خواهم مطلب را به شکل دیگری بیان کنم. در قرآن، خداوند متعال فرموده‌است: «انَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ»؛ زندگی دنیا، منحصراً بازی است. البته بازی، کاری بیهوده نیست و نباید آن را ترک کرد زیرا اگر انسان خوب بازی کند، هم، بازی شیرین می‌شود و هم از آن لذت می‌برد و هم به سلامت و ورزیدگیِ جسم و شادابی و طراوت روان دست پیدا می‌کند. بیایید به دنیا اینگونه نگاه کنیم مانند یک میدانِ بازی فوتبال.
مدرسه‌ای را تصور کنید که هنگام زنگ ورزش، معلم ورزش، دانش آموزان را به حیاط برده و شروع می کند نحوه‌ی درست توپ زدن را به آنان آموزش دهد، ابتدا آنها را به صف می‌کند و خودش پا به توپ می‌زند، سپس توپ را سمت آنها پرتاب می‌کند تا آنها، عکس العمل نشان دهند و توپ را به سمت مربی برگردانند، سپس مربی، تمامِ قواعد بازی را برای آنها به دقت بازگو می‌کند، آنگاه آنها را به دو گروه یازده نفره تقسیم می‌کند. در طول بازی، اگر بازیکنان توجه داشته باشند که صرفاً، هدف این است که از این طریق، مقداری فعالیت بدنی و جست و خیز کنند تا جسمی ورزیده و روحی شاداب و پر طراوت پیدا کنند؛ و اساساً مهم نیست که در طول بازی، گل بزنند یا گُل بخورند؛ زیرا هدف چیز دیگری است؛ در این صورت، بازیِ گرم و شادی را برگزار می‌کنند و در طول بازی، هیچ انگیزه و دلیلی برای حرص خوردن و نگرانی یا عصبانیّت و بد اخلاقیِ بازیکنانِ تیم خود؛ یا به خشونت کشاندنِ بازی و آسیب رساندن به بازیکنانِ تیم مقابل؛ یا غصه خوردن و افسردگی از شکست؛ و یا نقض مقررات بازی و روی آوردن به خطا در بازی و امثال آن ندارند.
پس در پایانِ نود دقیقه هم که داور، سوتِ پایان بازی را به صدا در می‌آورد، بازیکنانِ دو تیم، دست در دست یکدیگر با خنده و شادی، جسمی سالم و روحی شاداب، زمین بازی را ترک می‌کنند.
اما اگر بازیکنان، در جریانِ بازی فراموش کنند که آنچه به آن مشغول هستند، بازی است و جدّی نیست؛ و هدف، برنده شدن نمی‌باشد بلکه ورزش کردن برای سلامت و طراوت است، بازی را جدی می‌گیرند و در این صورت هدف، تغییر می‌یابد. حرص، برای برنده شدن و غلبه کردن بر تیم مقابل، کار را به اوقات تلخی و عصبانیّت، زد و خورد، بد دهنی، آسیب رساندن به طرف مقابل، حذف بازیکنان رقیب، تخلف از مقررات می‌کشد و خطاهای عمد و غیر عمد رخ می‌دهد؛ پس در پایان نود دقیقه هم با سوت داور، بازیکنان با اعصابی خسته، روحی آزرده، قلبی مملوّ از اضطراب و نا‌امنی زمین بازی را ترک می‌کنند.
از بین رفتنِ آثار مثبت بازی و پدید آمدنِ این همه پیامد تلخ، برای این است که فراموش کرده‌اند بازی می‌کنند و مسأله‌ی برد و باخت، جدی نیست.
در بازی دنیا، مربی و داور خداوند است؛ بازیکنان، انسانها هستند؛ توپ، حوادث و موقعیت‌هایی است که خداوند متعال در زندگی هر کس پیش می‌آورد و او باید در برابر آنها واکنش نشان دهد.
خداوند، گاهی توپ را به سمت ما می‌اندازد. بازیکن! پایی بزن، شوت کن به سوی دیگری؛ اگر توپ را نگه دارید ممکن است جریمه‌ات کنند. آری، تمام عرصه‌های فعالیت‌های دنیوی، میدان بازی هستند و مقررات بازی، احکام شرع است و داور هم امام هر عصر که به دقت، بازی بازیکنان را تحت نظر دارد.
بیایید درست بازی کنیم.
بیایید فراموش نکنیم که هدف از این بازی چیست.
هدف تقرب به خداوند است که اگر هدف فراموش شود، برای پیروزی بر دیگران و از میدان به در کردن دیگران، به هر چیزی چنگ می‌زنیم.
چه زیبا فرمود که: «دنیا، جز بازی چیز دیگری نیست.» و رسولش فرمود: «دنیا، خانه‌ای است که بر روی آب بنا شده، مداوم در تزلزل است و هر لحظه ممکن است طالبش را غرق کند.»
لقمان فرمود: «ای پسرم! به‌راستی که دنیا، دریای عمیقی است که مردم زیادی در آن غرق شده‌اند، پس باید کشتی تو، تقوا باشد و ایمان، بارِ آن باشد و توکل بر خداوند متعال، بادبان آن باشد. در چنین صورتی شاید نجات یابی!»
لقمه‌ی عملی:
بیایید ازامروز فراموش نکنیم که اسیرِ دنیا، هرگز آرامش ندارد. انسان حریص هر چه داشته باشد، باز هم زبانِ طمعش بیرون است و دنیا، همچون بازار است؛ و مردمان، معامله گر؛ و موردِ معامله، اعمال و انتخاب‌های ماست.
ذکر:
«یا قُدّوس» هر روز صبح ۱۱۱ مرتبه، برای سلامتی بدن و رونق قلب، بسیار مؤثر است.
التماس دعا ی خیر - الّلهم عجّل لِولیک الفرج
منبع: کانال اطلاع رسانی حاجیه خانم اکبری - روحشان در اعلی علییین با ائمه اطهار محشور باد.
